Tri decenije rada Instituta za istraživanje zločina protiv čovječnosti
Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava Univerziteta u Sarajevu, koji je formiran septembra 1992. u izuzetno složenim i teškim društvenim, političkim, ekonomskim, vojnim i sigurnosnim uslovima i međunarodnim odnosima, ove godine obilježava 30. godišnjicu od formiranja.
Institut je javna naučna ustanova koja se bavi istraživanjem zločina protiv mira, zločina genocida i drugih teških povreda međunarodnog humanitarnog prava sa historijskog, pravnog, sociološkog, kriminološkog, ekonomskog, demografskog, psihološkog, politikološkog, kulturološkog, medicinskog, ekološkog i drugih aspekata od značaja za cjelovito naučno istraživanje zločina.
Institut je formiran 4. septembra 1992. na osnovu Uredbe sa zakonskom snagom Predsjedništva Republike Bosne i Hercegovine, potvrđene na sjednici Skupštine RBiH 1. juna 1994. Formiranje Instituta bila je realizacija odredbe Platforme za djelovanje Predsjedništva RBiH u ratnim uslovima od 26. juna 1992. godine. U tom kontekstu Vlada RBiH donijela je Rješenje o imenovanju prvog Upravnog odbora Instituta u sljedećem sastavu: Ivan Cvitković, predsjednik, Atif Purivatra, zamjenik predsjednika, Mirko Pejanović, član, Bećir Macić, član, Ivan Lovrenović, član, Nijaz Duraković, član i Munib Maglajlić, član.
Institut je formiran u teškim uslovima agresije na Republiku Bosnu i Hercegovinu i genocida nad Bošnjacima, te barbarske opsade Sarajeva.
Od osnivanja do danas djelatnost Instituta bila je usmjerena naročito na istraživanje planiranja, pripremanja, započinjanja i vođenja agresorskog rata ili rata kojim se krše međunarodni ugovori, sporazumi ili garancije ili učestvovanje u nekom zajedničkom planu ili zavjeri za izvršenje bilo kog od navedenih djela, zatim povreda ratnih zakona i ratnih običaja, ubistvo, zlostavljanje ili odvođenje na prinudni rad ili za koji drugi cilj civilnog stanovništva okupirane teritorije ili u okupiranu teritoriju, ubistvo ili zlostavljanje ratnih zarobljenika ili lica na umoru, ubijanje talaca, pljačkanje javne ili privatne imovine, namjerno razaranje gradova ili sela ili pustošenje neopravdanim vojnim potrebama te genocida, zločina protiv čovječnosti, ratnih zločina protiv civilnog stanovništva, ranjenika i bolesnika, zarobljenika, organizovanja grupa za podsticanje na izvršavanje genocida, zločina protiv čovječnosti i ratnih zločina, protivpravno ubijanje i ranjavanje neprijatelja, uništavanja kulturnih i historijskih spomenika, podsticanja na agresorski rat i međunarodni terorizam.
Institut je imao svoje organizacione jedinice u Sjevernoj Americi (Chicago i Hamilton) i Skandinaviji (Stockholm). Podaci kojima raspolaže Institut dostupni su bili javnosti pod uvjetima utvrđenim Pravilima Instituta. Institut je sarađivao sa pravnim i fizičkim licima u Bosni i Hercegovini i inozemstvu.
– Živimo u “memorandumsko vrijeme” koje sadrži negiranje svega što je učinjeno, zaštitu ratnih zločinaca, a optuživanje branilaca Bosne i Hercegovine, destabiliziranje političkog i državnog rukovodstva Bosne i Hercegovine i podržavanje secesije bosanskohercegovačkog entiteta RS. Po zagovornicima takve politike i prakse nije bilo ni ubistava, ni ranjavanja, ni protjerivanja, ni silovanja, ni koncentracionih logora, ni razaranja, ni kolektivnih stradanja, nije bilo ništa. Međutim, genocid nad Bošnjacima je historijska i pravna i društvena činjenica – istakli su iz Instituta.
Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava Univerziteta u Sarajevu sa mladom generacijom istraživača koja je stupila na javnu scenu, nastaviti će i ojačat će ulogu vodeće institucije u državi, a i šire u regionu, u ovoj oblasti.
